ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Η σημαντική για την μετεωρολογία περίοδος, αρχίζει με τον ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ (384-322 π.Χ.). Ο Αριστοτέλης απεκατέστησε το κύρος της Μετεωρολογίας καθιστώντας αυτή κλάδο γνώσεως ανεξάρτητο της Αστρονομίας και γράφοντας το πρώτο παγκοσμίως εγχειρίδιο Μετεωρολογίας που ευτυχώς διασώθηκε και είναι τα μετεωρολογικά. Στο σύγγραμμά του αυτό, ο Αριστοτέλης περιλαμβάνει όλες τις υπάρχουσες κατά την εποχή του γνώσεις, τις οποίες αφού έλεγξε και συμπλήρωσε με δικές του παρατηρήσεις και θεωρίες καθώς και με παρατηρήσεις των μαθητών του, τις κατέταξε σε ένα σύστημα. Αυτή η εργασία, μέχρι και τον 17ο μ.Χ. αιώνα, αποτελούσε το μοναδικό παγκοσμίως μετεωρολογικό εγχειρίδιο. Για τον λόγο αυτό, ο Αριστοτέλης ονομάστηκε ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ. Η συμβολή των μετά τον Αριστοτέλη φιλοσόφων, αν και μικρότερη συνέβαλε σημαντικά στην πρόοδο της Μετεωρολογίας. Η συστηματική παρατήρηση και η ασχολία μεγάλου αριθμού φιλοσόφων με τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα έδωσε τους καρπούς της, διότι οφείλουμε πάρα πολλές ορθές θεωρίες περί των φαινομένων τούτων στους αρχαίους Έλληνες.

Σε αυτούς οφείλουμε τον όρο Μετεωρολογία, αυτοί επινόησαν τον Ανεμοδείκτη στην απλουστέρα του μορφή, το θερμοσκόπιο, όπως προκύπτει από λεπτομερείς περιγραφές στα έργα του Ήρωνος του Αλεξανδρέως και του Φίλωνος του Βυζαντίου. Από την μετάφραση των έργων του Ήρωνος στην Λατινική και Ιταλική γλώσσα, εμπνεύσθηκαν οι Γαλιλαίος, Ντρέπελ και Πόρτα την ιδέα της κατασκευής ενός νέου θερμοσκοπίου, όπως υποστηρίζει ο Γερμανός Μετεωρολόγος Hellman.

Αλλά και την γένεση πολλών μετεωρολογικών φαινομένων ορθώς εξηγούν οι αρχαίοι φιλόσοφοι, όπως το ότι ο ήλιος είναι το ηγεμονικό αίτιο όλων των ατμοσφαιρικών φαινομένων. Παρά δε το γεγονός ότι εστερούντο θερμομέτρων και οι παρατηρήσεις της θερμοκρασίας του αέρα ήσαν κατά κάποιον τρόπο υποκειμενικές, εν τούτοις διεπίστωσαν την ημερήσια και ετήσια μεταβολή της θερμοκρασίας του αέρος, τον ακριβή χρόνο των άκρων θερμοκρασιών κατά την ημέρα και το έτος, καθώς και την μεταβολή της θερμοκρασίας με το ύψος.

Οι αρχαίοι Έλληνες, σαν ναυτικός λαός, μελέτησαν τους ανέμους περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μετεωρολογικό στοιχείο ή φαινόμενο. Κατέταξαν τους ανέμους σε γενικούς και τοπικούς μελέτησαν τους Ετησίας (μελτέμια) την θαλάσσια και απόγειο αύρα, τις αύρες των ορέων και των κοιλάδων και γενικά προσέφεραν τέτοια πληθώρα γνώσεων επί του στοιχείου του ανέμου, ώστε οι σημερινοί μελετητές χρησιμοποιούν επωφελώς τα συμπεράσματα και τις παρατηρήσεις τους.

Είναι καταπληκτική ή ομολογία του Γερμανού καθηγητή Flohn, ότι ο Ιπποκράτης είχε παρατηρήσει πρώτος την ύπαρξη αερίων μετώπων και είχε εξηγήσει πολύ ορθά τις καιρικές καταστάσεις που αυτά δημιουργούν κατά την διάβασή τους από τις διάφορες περιοχές.

Επίσης διετυπώθησαν ορθότατες θεωρίες για τον σχηματισμό των νεφών, την δημιουργία της βροχής, του χιονιού, της χαλάζης, της δρόσου, της πάχνης αλλά και για τα διάφορα οπτικά φαινόμενα όπως το ουράνιο τόξο.

Ήδη από την εποχή του Αναξιμένους το φαινόμενο της βροχής απεδίδετο από τους φιλοσόφους στην συμπύκνωση των ατμοσφαιρικών υδρατμών. Τέλος, οι αρχαίοι Έλληνες πρώτοι διαίρεσαν την γήινη σφαίρα σε κλιματικές ζώνες και περιέγραψαν τις κλιματικές συνθήκες αυτών καθώς και την επίδρασή τους στη ζωή των ανθρώπων, φυτών και των ζώων.

Η πρώτη απόπειρα για ερμηνεία των διαφόρων ατμοσφαιρικών φαινομένων έγινε τον 5ο π.Χ. αιώνα. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και αστρονόμοι μετά από συστηματική παρατήρηση των καιρικών φαινομένων διατύπωσαν τις αρχές που τα διέπουν.

Προσπάθησαν μάλιστα να φτάσουν μέχρι τη στατιστική πρόγνωση του καιρού, από τις καταγραφές των καιρικών φαινομένων στα παραπήγματα. Οι σπουδαιότερες προσπάθειες ήταν του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη. Ο Ιπποκράτης κατέληξε στην αρχή ότι τα μετεωρολογικά φαινόμενα επαναλαμβάνονται. Τα παρακολούθησε συστηματικά κατά τη διάρκεια του έτους και έγινε ο πατέρας της κλιματολογίας.